Wierzyciela i dłużnika łączy dług. Niespłacona należność może być źródłem wielu konsekwencji, a nawet włączenia innych osób do całej sprawy, np. komornika. Jakie prawa ma wierzyciel, a jakie dłużnik? Dowiedz się więcej na ten temat, aby rozwiać wątpliwości.
Wierzyciel i dłużnik to nie to samo!
Wierzyciela i dłużnika łączy jedna rzecz – dług. Jednak cały sęk tkwi w tym, kto komu zalega. Dłużnik to osoba, która zalega wierzycielowi. Tym samym jego dług jest należnością dla wierzyciela. Aby uprościć, podajmy przykład.
Bank udziela Markowi kredytu na kwotę 3 tysięcy złotych. Kto jest kim w tej relacji?
- Marek jest dłużnikiem.
- Bank jest wierzycielem.
- Kwota 3 tysięcy złotych stanowi należność dla banku i kwotę długu Marka.
Warto wiedzieć! Kredytobiorca nie jest dłużnikiem tylko wtedy, gdy nie reguluje na bieżąco swoich zobowiązań. Mimo regularnego wpłacania rat, będzie nim pozostawał, aż do czasu całkowitej spłaty.
Kim jest wierzyciel? Kto może nim być?
Zacznijmy od tego, kim jest wierzyciel i kto może być wierzycielem. Jak się okazuje, definicja tego pojęcia jest szeroka. Praktycznie każdy mógłby nim być. Co na ten temat mówią przepisy?
Bezpośredniej definicji, odpowiadającej na pytanie, kto to jest wierzyciel, na próżno szukać w kodeksach. Pewną wskazówkę daje jednak Kodeks Cywilny. Znajduje się w nim art. 353 (definiujący zobowiązania). Brzmi on:
„zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić”.
Co to oznacza? Wierzycielem jest osoba, wobec której dłużnik ma jakieś zobowiązanie. Domaga się on zapłaty w celu odzyskania świadczenia (długu). Najczęściej dotyczy ono pieniędzy (np. z nieopłaconej faktury, kredytu), jednak mogą być to inne rzeczy takie jak dobra materialne, hipoteka, samochód, sprzęt komputerowy, biżuteria itp.
Wierzycielem są najczęściej banki, które udzielają klientom kredytów. Może nim być jednak również:
- firma pożyczkowa;
- SKOK;
- firma telekomunikacyjna;
- przedsiębiorstwo;
- spółdzielnia;
- urząd;
- osoba prywatna.
Kategorie wierzycieli
Wyróżnia się 4 główne kategorie wierzycieli:
- wierzyciel osobisty – jest to osoba, która ma prawo żądać zwrotu należności z majątku osobistego dłużnika;
- wierzyciel rzeczowy – będzie mu przysługiwać prawo do rzeczy, która została wybrana jako zabezpieczenie wierzytelności (np.: samochód);
- wierzyciel alimentacyjny – przysługą mu alimenty od rodzica (może domagać się spełnienia świadczenia na zasadach wskazanych przez sąd);
- wierzyciel hipoteczny – może dochodzić swoich praw z hipoteki ustanowionej na nieruchomości.
Jakie są prawa wierzyciela?
Wierzyciel, który domaga się oddania należności, ma swoje prawa. Oczywiście nie może on robić wszystkiego, bo np. zakres jego działań nie może naruszać praw dłużnika. Z tego powodu takie podmioty jak banki oraz inne instytucje mogą działać tylko w określonych granicach w postępowaniu zmierzającym do wyegzekwowania należności.
Do czego ma prawo wierzyciel? Jest to przede wszystkim:
- wysyłanie monitów i ponagleń wraz ze wskazaniem terminu płatności;
- rozmawianie z dłużnikiem (aby rozwiązać spór w polubowny, a nie sądowy sposób);
- zlecenie działania firmie windykacyjnej (ona będzie żądać od dłużnika spełnienia świadczenia w imieniu wierzyciela);
- skierowanie sprawy do sądu – to rozpocznie postępowanie egzekucyjne z majątku dłużnika.
Tym, do czego wierzyciel nie ma uprawnień, są m.in.: nękanie dłużnika, nachodzenie go w miejscu pracy lub w domu, rozmawianie z osobami trzecimi (np.: rodziną dłużnika) o tym, że zdecydował się pożyczyć środki.
Jakie są prawa dłużnika?
Tak samo jak wierzyciel, również dłużnik ma swoje prawa. Dzięki temu może on bronić się przed nieprawidłowym działaniem instytucji lub firmy windykacyjnej.
Do praw dłużnika należą:
- możliwość zaskarżenia wierzyciela (środek prawny przysługuje wtedy, gdy wierzyciel dopuści się nadużyć);
- prawo do zachowania prywatności;
- dostęp do informacji na temat swojego długu (pożyczki, kredytu) i zrealizowanych transakcji (wypłaty środków, spłaty poszczególnych rat);
- prawo do skierowania sprawy do sądu.
Podsumowanie
Kiedy powstaje zadłużenie, dłużnik najczęściej unika wierzyciela, aby uchronić się przed konsekwencjami braku spłaty. W rzeczywistości jednak dzieje się odwrotnie. Wierzyciel ma prawo dochodzić swoich racji wobec dłużnika, aby odzyskać swoją należność i będzie to robił.
Nie warto unikać kontaktu ze strony wierzyciela pieniężnego lub rzeczowego. Lepiej wspólnie ustalić nowy plan spłaty, który pozwoli uregulować długi. Dzięki temu zapobiegniesz narastającym odsetkom, windykacji, a w skrajnej sytuacji – egzekucji komorniczej. Twój stosunek zobowiązaniowy zostanie uregulowany. Odzyskasz spokój i kontrolę nad finansowymi aspektami swojego życia.
___
Formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego
